Blog: Kun je als dokter alleen bezig zijn met jouw eigen stukje?
Is het zo dat je als medisch specialist alleen maar kennis hoeft te hebben over je eigen vakgebied? Kun je de zieke mens in mootjes hakken en je als dokter alleen maar bezighouden met jouw specifieke stukje?
In de praktijk zie je dit weleens gebeuren. Een patiënt heeft verschillende klachten, en wordt verwezen naar een medisch specialist. Deze concludeert "op mijn terrein geen afwijkingen" en de patiënt gaat onverrichter zake door naar de volgende deskundige, en daarna weer naar de volgende. Soms levert dit uiteindelijk iets op, soms ook niet.
Heup voor de orthopeed
Is het zo dat de mens bestaat uit een hart voor de cardioloog, een heup voor de orthopeed, hersenen voor de neuroloog of de psychiater? Wat mij betreft is dat niet het geval. Mensen bestaan uit organen, de geest/psyche (wat dat ook is), en systemen, die allemaal met elkaar samenhangen, netwerken vormen en elkaar beïnvloeden. En mensen worden ook nog eens beïnvloed door allerlei externe factoren. Denk hierbij aan leefstijl, voeding, werk en stress.
Een ziekte kan zich uiten in alle organen, de geest en systemen waaruit die mens bestaat. Bij de huidziekte psoriasis zie je bijvoorbeeld ook weleens dat de gewrichten aangedaan zijn. En bij een te snel werkende schildklier kunnen paniekaanvallen optreden. Daar moet je als psychiater en cardioloog dus aan denken als een patiënt zich meldt op de spoedeisende hulp met een paniekaanval en beklemd gevoel op de borst.
Hoofd-hart-as
Een ander voorbeeld van de samenhang tussen verschillende orgaansystemen is dat iemand na een hartaanval soms een depressie ontwikkelt. Vroeger werd gedacht dat dat aanstellerij was, of dat de depressie ontstond door de schrik van de hartaanval. Inmiddels weten we dat het hoofd en het hart nauw met elkaar samenhangen, en er wordt zelfs van de "hoofd-hart-as" gesproken. Een heel nieuw onderzoeksgebied.
Behandelingen kunnen effect hebben niet alleen op het aangedane orgaan of systeem maar ook op andere organen en systemen. In de psychiatrie kennen we medicijnen die effect kunnen hebben op het metabolisme en gewichtstoename, of een grotere kans op suikerziekte en hartritmestoornissen kunnen veroorzaken. En van antimalaria-medicijnen en middelen die het afweersysteem onderdrukken, bijvoorbeeld voorgeschreven na transplantatie of bij ontstekingsziekten, of kun je flink in de war raken.
Kijk over de heg
Dus: wil je cardioloog (of een andere ‘soort’ dokter) worden, dan is het goed om ook van andere medisch specialistische vakgebieden kennis te nemen. Kijk over de heg bij de buren. Dat is belangrijk voor diagnostiek, het ontstaan en beloop van een ziekte, en voor de behandeling. Blijf breed kijken en ruim denken. Dat is trouwens ook in het gewone leven buiten het ziekenhuis de moeite waard en kan aanleiding zijn tot hele gezellige en interessante gesprekken. Daar ging de coassistent over nadenken.
Irene van Vliet is chef de (poli)clinique Psychiatrie.