Nieuwe hoogleraar streeft naar preciezere behandeling door ziekte aan te kleuren

Van Leeuwen is hoofd van het Interventional molecular imaging laboratorium binnen de afdeling Radiologie van het LUMC. Samen met zijn team ontwikkelt hij beeldvormingstechnieken die klinisch toegepast kunnen worden. “We kleuren ziektes aan door gebruik te maken van hun specifieke biologische eigenschappen. Dit doen we met fluorescerende en radioactieve tracers.” 

Gerichte toediening medicijn

Door deze eigenschappen van zieke cellen aan te kleuren kan op een niet-invasieve manier de verspreiding van ziekte door het lichaam van een patiënt vastgesteld worden. De groep van Van Leeuwen werkt aan mogelijkheden om deze vorm van beeldvorming ook ‘real-time’ toe te passen tijdens de behandeling. “We ontwikkelen technieken die in beeld brengen of een medicijn op de juiste plek in het lichaam komt. Zo kunnen artsen bijvoorbeeld eerst de patiënt een test-medicijn geven. Vervolgens kan met een gerust hart een werkzaam medicijn of vaccin worden toegediend.” Deze manier van behandelen wordt ook wel theranostiek genoemd. “Dit maakt ook dat de behandeling voor iedere patiënt uniek is. Jouw persoonlijke scan vóór een ingreep bepaalt namelijk niet alleen welke behandeling je krijgt, maar ook hoe die verloopt.”

Lichtgevende parasieten

Dit concept is breed inzetbaar. Zo werkt Van Leeuwen met de afdeling Parasitologie van het LUMC aan de verbetering van malariavaccins. “Muggen injecteren malariaparasieten in je huid, maar niemand weet eigenlijk wat ze vervolgens doen. Ook is er onduidelijkheid waarom sommige malariavaccins wel werken en andere niet”, legt Van Leeuwen uit. “Wij labelen de parasieten met een kleurtje en gebruiken beeldvorming om te kijken hoe ze zich gedragen na het toedienen van een vaccin. Zo proberen we te ontdekken hoe de reactie van het immuunsysteem op een vaccin verbeterd kan worden.”

Navigatie tijdens operatie

Beeldvorming draagt ook bij aan een preciezere uitvoering van chirurgische ingrepen. “Het helpt om een routekaart te creëren zodat je precies weet waar je naartoe moet in het lichaam van de patiënt. Het is te vergelijken met een GPS. Je kan specifiek naar een locatie navigeren en daarbij files ontwijken. Zo kunnen we ook anatomische structuren die niet geraakt mogen worden meenemen in het navigatieproces.”

Fluorescente tumoren

Momenteel worden deze technieken toegepast bij patiënten met prostaatkanker die met een robot worden geopereerd. De tumor in de patiënt wordt dan aangekleurd. Het idee is hierbij dat de ingreep preciezer wordt en de kans op bijwerkingen afneemt. Van Leeuwen: “Dit klinkt allemaal misschien als science fiction, maar het is de dagelijkse realiteit.”