Vrouwelijke vruchtbaarheid on hold

Valt hier iets aan te doen, een kinderwens uitstellen maar de mogelijkheid op genetisch eigen kinderen behouden?

We zijn er steeds later aan toe om kinderen te krijgen en we worden gemiddeld gezien (gezond) ouder. Omdat de vruchtbaarheid van de vrouw zo snel achteruitgaat na het 40ste levensjaar, kan het zijn dat je tegen de tijd dat je aan kinderen toe bent, het niet meer zo vanzelf gaat. Het is mogelijk dat er dan nog zo weinig eigen eicellen over zijn, dat reproductieve technologie weinig kan betekenen bij het krijgen van genetisch eigen kinderen. Het is daarom in verscheidene landen (en een aantal private ondernemingen) al mogelijk voor vrouwen om hun eigen (jonge, rijpe) eicellen in te laten vriezen voor later. Dat klinkt eenvoudiger dan het daadwerkelijk is. De vrouw moet een hormonale behandeling en een chirurgische ingreep ondergaan. Als resultaat kunnen rond de tien rijpe eicellen geoogst worden. 

Wat heb je eraan?

Garanties dat die ingevroren rijpe eicellen daadwerkelijk bevrucht kunnen worden zijn er natuurlijk niet. En hoeveel eitjes moet je dan laten invriezen voor een beetje zekerheid? Een gedeelte van de vrouwen zal de ingevroren eicellen niet eens nodig hebben omdat zij alsnog zwanger zullen raken op een natuurlijke manier. Een ander deel van de vrouwen zal misschien toch beslissen om geen genetisch eigen kinderen te krijgen, bijvoorbeeld als de partner al kinderen heeft. Je zou kunnen stellen dat niet geschoten altijd mis is, en daarnaast geeft het wellicht een gevoel van controle over de eigen vruchtbaarheid en family planning voor de toekomst. Daarom de slogan: ‘een slimme meid bevriest haar eicellen op tijd.’

Fertiliteitspreservatie

Aan bepaalde patiënten, bijvoorbeeld oncologische patiënten, wordt de mogelijk geboden om stukjes van de eigen eierstokken met nog onrijpe eicellen in te vriezen voordat zij aan chemotherapie beginnen. Chemotherapie maakt de (rijpe en onrijpe) eicellen kapot en door een eierstok weg te halen en in te vriezen, kunnen deze stukjes eierstok op een later moment getransplanteerd worden in de patiënt om de vruchtbaarheid te herstellen. Deze patiënten hebben op deze manier de eigen biologische klok weten te omzeilen. Deze technologie is al een tijdje een standaardbehandeling geworden. Hoewel het in Nederland alleen aangeboden wordt bij medische indicatie, bestaat in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk al de mogelijkheid om stukjes van de eigen eierstok in te laten vriezen zonder medische indicatie. Ook deze methode blijft afhankelijk van het aantal eicellen in de eierstok op het moment van invriezen. Het is heden ten dage dus mogelijk om een kinderwens niet te laten afhangen van de biologische klok van de vrouw, maar het blijft omslachtig en afhankelijk van de eicellen in de eierstokken.

Susana M. Chuva de Sousa Lopes is hoogleraar Ontwikkelingsbiologie bij de afdeling Anatomie en Embryologie van het LUMC. Bij het schrijven van de blog kreeg ze hulp van dr. Bernard Roelen, Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht.