Het gas omlaag: een koud kunstje?

Ik krijgt het als doorgewinterde bruin-vetonderzoeker best een beetje warm als ik het over kou heb. Kou vormt namelijk een belangrijk signaal om ons bruin vet te activeren. En dat is gunstig, want bruin vet zorgt er, in tegenstelling tot wit vet, voor dat vetten worden verbrand tot warmte. Hierdoor kan bruin vet de stofwisseling versnellen. En een snellere stofwisseling zorgt ervoor dat je meer vetten uit je wit-vetvoorraad verbrandt. Daarnaast zorgt kou ook voor meer activiteit van de spieren, wat ook bij kan dragen aan een snellere stofwisseling. Een Japanse studie heeft laten zien dat mannen die 6 weken lang 2 uur per dag in een koelere kamer doorbrachten bijna een kilo lichaamsvet verloren. En in patiënten met type 2 diabetes verbeterde dagelijkse koublootstelling voor 10 dagen de suikerstofwisseling. Dus inderdaad, die thermostaat omlaag zetten is zo slecht nog niet. 

Kou en het immuunsysteem

Kou beïnvloedt niet alleen de stofwisseling, maar ook het immuunsysteem. Wanneer je het koud hebt komen verschillende hormonen vrij, zoals adrenaline en noradrenaline. Het blijkt dat verschillende afweercellen ontvangers hebben waar deze hormonen aan kunnen binden. Wij hebben laten zien dat na kortdurende blootstelling aan kou verschillende stofjes verhoogd worden in het bloed die het immuunsysteem in een staat van paraatheid stellen. Wat dit precies betekent voor je gezondheid zullen wij komende tijd verder onderzoeken in het zogenaamde COOLBAT-project (gefinancierd door de Hartstichting). 

Koud douchen

En hoe zit het met die koude douche? Wie dit weleens geprobeerd heeft, mijzelf incluis, weet dat het een enorme kick geeft. Je voelt je scherp en energiek als je bibberend uit de douche stapt. Maar levert het verder nog wat op? Een Amsterdamse studie laat zien dat mensen die een maand lang koud afdouchten, 30 seconden was al genoeg, zich 29% minder vaak ziek meldden dan mensen die warm douchten. Of een koude douche ook bruin vet activeert is nog niet wetenschappelijk onderzocht, maar het is wel aannemelijk gezien het sterke en snelle effect dat kou heeft. Ook dit zal blijken uit ons nieuwe COOLBAT project, dus stay tuned!

Er zijn dus steeds meer aanwijzingen dat het helemaal niet zo verkeerd is om af en toe kou op te zoeken. Dit is niet alleen goed voor je gezondheid, maar ook gunstig voor je portemonnee én het milieu. 

Mariëtte Boon is arts en werkt als postdoc onderzoeker op de afdeling Endocrinologie, waar ze onder andere onderzoek doet naar de rol van bruin vet bij metabole ziekten. Samen met internist Liesbeth van Rossum schreef ze het boek ‘VET belangrijk’. Enthousiast geworden over kou? Volg dan de Instagrampagina @kou_als_medicijn, waar regelmatig de zogenaamde ‘Vet koele douche challenge’ wordt georganiseerd.