In gesprek over pandemie paraatheid tijdens Global Impact in Health Symposium

Hans Schikan deelt in dit interview zijn ervaringen als speciaal gezant voor vaccins en wat hij verwacht van zijn gesprek met Bienvenu.  

De pandemie liet zien waar wereldwijd de uitdagingen liggen op het gebied van vaccine equity. “Productie, politieke en humane knelpunten spelen hierbij cruciale rollen. Het contrast tussen landen op het gebied van vaccinbeschikbaarheid was schrijnend. Het werd vooral heel duidelijk hoe beperkt de vaccinbeschikbaarheid in lage-inkomenslanden was”, zegt Schikan, PharmD, Topteam lid van de Nederlandse Topsector Life Sciences & Health (Health Holland). Hij voegt toe: “Vanuit een moreel standpunt wil je iedereen helpen. Los hiervan is het voor iedereen, dus ook voor Westerse landen, belangrijk dat alle landen gemakkelijk toegang hebben tot vaccins. We hebben namelijk tijdens meerdere keren gezien dat wanneer een virus vrij is om te verspreiden en muteren door een lage vaccinatiegraad, dit kan leiden tot nieuwe, potentieel zorgwekkende, varianten waartegen de vaccins niet of slechter beschermen. Dit zorgt ervoor dat de pandemie voortduurt. Ook nu zien we nieuwe mutaties van de Omikron-variant ontstaan, zonder dat we duidelijk zicht hebben op de ernst van deze mutaties.”

De coronapandemie in cijfers

Sinds mei 2022 zijn er meer dan een half miljard coronabesmettingen geregistreerd, al denkt Schikan dat het werkelijke aantal besmettingen een stuk hoger ligt. “Veel landen hebben het verplicht testen in bepaalde situaties losgelaten en ook voorheen was het moeilijk het werkelijke aantal besmettingen vast te stellen door bijvoorbeeld asymptomatische patiënten. Wat we wel weten is dat er zo’n zes miljoen mensen aan de gevolgen van COVID-19 zijn overleden. Twee-derde van de wereldbevolking heeft inmiddels tenminste één dosis van een vaccin gehad. Van de Westerse landen heeft 75 procent van de populatie twee of zelfs drie doses gehad. Zorgwekkend is dat slechts één op de zes mensen met maar één vaccinatie uit lage-inkomenslanden komt. Dit benadrukt hoe die landen, zelfs na een jaar vaccineren, achterlopen op Westerse landen. Het virus kan zich dus vooral in deze gebieden blijven muteren.”

Noodzaak voor een betere infrastructuur

De reden dat die landen zo ver achterlopen is dat de infrastructuur omtrent vaccinatie niet goed genoeg is of volledig ontbreekt. “Goede beschikbaarheid van vaccins beïnvloedt ook de bereidheid van mensen om gevaccineerd te worden. Beschikbaarheid en bereidheid zijn met elkaar verbonden. Gelukkig zijn er initiatieven die bijdragen aan de bouw van een fatsoenlijke infrastructuur. Deze initiatieven zijn iet allen bedoeld om de huidige situatie te verbeteren, maar ook om lage-inkomenslanden, en daarmee de hele wereld, voor te bereiden op toekomstige pandemieën. Een goed voorbeeld hiervan is het besluit van BioNTech Duitsland om een productiefaciliteit te bouwen in Rwanda die niet alleen dit land, maar ook haar buurlanden helpt.” Deze faciliteiten zijn slechts een deel van de oplossing benadrukt Schikan. “Er moet ook getraind personeel in die faciliteiten werken om die vaccins te maken, te valideren en goed te keuren. Daarnaast hebben we allemaal baat bij het standaardiseren van bepaalde processen in de volledige keten. We hebben niet alleen een chronisch tekort aan getraind personeel gehad tijdens deze pandemie, maar ook aan benodigde materialen. Standaardisatie kan helpen om het mondiaal uitwisselen van materialen makkelijker te maken.”

Verwachtingen van symposium

In het gesprek met Bienvenu is Schikan benieuwd naar waar de behoeften van landen als Rwanda liggen. “Ik wil te weten komen hoe Nederlandse instellingen een rol kunnen spelen in de beschikbaarheid van vaccins in Rwanda en Afrika. We hebben hier veel kennis, zoals de Biotech Training Facility in Leiden waar we mensen opleiden voor het inspecteren en evalueren van geneesmiddelen en vaccins. Hoe kunnen we helpen personeel uit Rwanda te trainen? Hoe kunnen we gebruikmaken van de kennis en expertise van organisaties zoals Intravac, BioConnection, Bilthoven Biologicals en Janssen? Ik hoop dat dir gesprek leidt tot een beter begrip van het onderwerp bij de luisteraars en aanzet tot nieuwe samenwerkingen om globale gezondheidszorg nu en in de toekomst te verbeteren.”

Schikan is benieuwd naar wat Bienvenu ziet als noodzakelijke stappen, waarbij we verder kijken dan alleen productiefaciliteiten. Hoe creëren we een solide ecosysteem en wat zijn de belangrijkste wensen en behoeften van Rwanda die we moeten adresseren? Welke inspanningen verwachten ze van Westerse landen? Waar liggen kansen voor samenwerking? Slechts een aantal vragen die Schikan hoopt te bespreken met Bienvenu. 

Schrijf je in voor het symposium

Het gesprek tussen Schikan en Bienvenu is onderdeel van het Global Impact in Health symposium op 30 mei. Je kunt je ook direct inschrijven voor online deelname! Ook veel LUMC-collega’s leveren een bijdrage aan het programma.

Dit symposium maakt deel uit van de Leiden2022 Life Sciences & Health week.