Modernisering van HLA-lab biedt extra mogelijkheden om voorop te blijven lopen

Het gaat in het geaccrediteerde Leidse HLA-lab om 24/7-dienstverlening rondom orgaantransplantaties voor het LUMC, het Erasmus MC en Eurotransplant. Daarnaast is het laboratorium onmisbaar voor HLA-bepalingen bij stamceltransplantaties in volwassenen en kinderen in het LUMC en voert het HLA-typeringen uit die van belang zijn bij auto-immuunziekten en medicijnovergevoeligheid. 

Meegedacht over inrichting

De medewerkers van het lab zijn goed betrokken geweest bij het opnieuw opzetten, intekenen en inrichten van het lab. Hoe groot bijvoorbeeld de ruimtes moesten zijn en welke volgorde en verdeling van ruimtes er moest komen. Apparaten die veel herrie maken of warmte genereren zijn in een aparte apparatenkamer geplaatst. Zo is een prettiger en veiliger werkomgeving gecreëerd. Nieuw is ook dat er aparte werkkamers zijn gekomen voor de analisten die voorheen de hele dag in het lab werkten. Het uitvoeren van testen en vervolgens uitwerken van de resultaten werd allemaal in dezelfde labruimte gedaan. Dat is niet meer van deze tijd. Zeker als de werkzaamheden uitgevoerd worden in een geaccrediteerde setting. Uitwerken en voorbereiden van testen gebeurt nu in de werkkamer waar de analisten alles rustig kunnen uitwerken. Deze werkkamers zijn in verband met het daglicht allemaal bewust aan de raamkant gesitueerd. Voor de andere ruimtes is gebruik gemaakt van glazen wanden zodat er daar ook veel licht binnenkomt. 

Grootste HLA-lab en nationaal referentielab

Deze modernisering van het lab zorgt ervoor dat het HLA-lab voorop kan blijven lopen. Het lab is nu veel meer gericht op de toekomst. Het HLA-lab is de grootste van Nederland en is betrokken bij 40% van de orgaantransplantaties in Nederland. De werkzaamheden voert het lab uit voor het LUMC en het Erasmus MC. Ook werken zij nauw samen met het Eurotransplant Referentielab. Hiervoor is een hele goede wisselwerking in diagnostiek en research nodig. Daarnaast is het HLA-lab in het LUMC als nationaal referentielaboratorium bestempeld. Als een ander transplantatiecentrum in Nederland of in België een probleem heeft en er dus zelf niet uitkomt, dan wordt een monster naar het Leidse HLA-lab opgestuurd met de vraag of zij het willen nakijken. Soms gaat het om een lab-bepaling, maar het kan ook om een advies gaan. Als er bijvoorbeeld een patiënt is die moeilijk te transplanteren is dan wordt Dave Roelen, hoofd van het HLA-lab, gevraagd om aan te sluiten bij de bespreking. Via Teams is dat tegenwoordig heel makkelijk. Roelen zit regelmatig ‘aan tafel’ met nefrologen en andere specialisten uit het hele land. 

Europees Referentielab voor klinische studie

Verder is het HLA-lab referentielab geworden in het kader van een klinische studie rondom het nieuwe medicijn Imlifidase. Dit is een  studie rondom moeilijk te transplanteren patiënten. Zij hebben veel antilichamen die een contra-indicatie of risicofactor zijn voor een transplantatie. Soms zijn patiënten zo breed geïmmuniseerd door transfusies, zwangerschappen of transplantaties dat er bijna geen donor te vinden is. In die gevallen wordt dit medicijn gegeven. Het medicijn is een enzym dat antilichamen kapot knipt waardoor je het orgaan toch kunt transplanteren. De producent van het medicijn, het Zweedse Hansa, laat het medicijn kleinschalig toepassen in 25 transplantatiecentra in Europa waaronder het Leidse transplantatiecentrum. Voor het gestandaardiseerd volgen van al die patiënten is het Leidse HLA-lab uitgekozen. Een hele mooie ontwikkeling voor het lab.

HLA-typering in 24/7 setting

Doordat het nieuwe lab toekomstbestendig is, is er ruimte voor testen van nieuwe ontwikkelingen waarvoor andere apparatuur nodig is. Denk hierbij aan een nieuwe techniek waarbij de typering op ‘hoge resolutie’ net zo kort duurt als de HLA-typering op ‘lage resolutie’, namelijk tussen de 2 en 3 uur. Een HLA-typering op ‘hoge resolutie’ kost nu nog tot 10 dagen en is dus niet toepasbaar in de spoed-setting. Het nieuw ingerichte lab biedt kansen om nieuwe technieken te introduceren om in een aantal uur een HLA-typering op ‘hoge resolutie’ te verkrijgen. Hiervoor komt in december een nieuwe techniek naar het lab. Deze  techniek mag het HLA-lab als een van de eerste labs uittesten. De toepassing hiervan draagt uiteindelijk bij aan een betere allocatie van donororganen aan patiënten, en daarmee hun overleving.